Wat zijn de voor- en nadelen van een subwoofer?
Inhoudsopgave
Wil je een nieuwe subwoofer kopen? Begrijpelijk, want met een basspeaker beleef je films en games intenser. Een diepe laag geeft namelijk iets extra’s. Zo hoor én voel je de actie tijdens bombastische scènes nog lekker nadreunen. Het roept bij filmliefhebbers een heus bioscoopgevoel op, waardoor een subwoofer eigenlijk in geen enkele home-cinemaset mag ontbreken. Ben je overtuigd? Controleer allereerst even of je een passieve subwoofer of actieve subwoofer op je hifi-apparatuur kunt aansluiten. Veruit de meeste receivers hebben een subwooferuitgang voor een actieve basspeaker. In dit artikel gaan we dieper in op de werking van een subwoofer.
Wat is een subwoofer?
Wat is een subwoofer eigenlijk precies? Wanneer we dit woord in tweeën splitsen, komt het antwoord min of meer vanzelf bovendrijven. Sub betekent namelijk letterlijk onder, terwijl woofer synoniem staat voor lage tonen luidspreker. Een subwoofer zet je dus ergens op de vloer neer, waarna deze speaker diepe bastonen de woonkamer in blaast. De laagste tonen die reguliere luidsprekers achterwege blijven, vul je met een subwoofer eenvoudig aan.
Een subwoofer is over het algemeen behoorlijk aan de maat. Hiervoor bestaat een logische verklaring. Een diepe basweergave verbruikt veel energie en om die reden bevatten de meeste subwoofers een ingebouwde versterker met een flink uitgangsvermogen.
Daarnaast is er een ruime klankkast vereist om tot een diepe laag te komen. Een goed presterende basspeaker heeft om die reden altijd een forse omvang. Er bestaan weliswaar passieve subwoofers, maar de meeste gangbare receivers kunnen daar niet mee overweg. Voor thuisgebruik geniet een actieve subwoofer vrijwel altijd de voorkeur.
Voor een juiste werking van een subwoofer bevat de achterzijde veelal een bedieningspaneel. Zo is er normaal gesproken een crossover-regelaar aanwezig. Hiermee bepaal je in hoeverre je de lage frequenties wilt aanvullen. Produceren de reguliere luidsprekers bijvoorbeeld weinig lage tonen, dan stel je met de crossover-regelaar een hoog frequentiebereik in. Leveren de luidsprekers al flink wat bas? Gebruik de subwoofer in dat geval alleen voor het aanvullen van de diepste frequenties. Door wat met de crossover-regelaar te spelen, creëer je een uitgebalanceerd geluid. Idealiter gezien overlappen de laagste frequenties van de speakers nipt met de hoogste frequenties van de subwoofer. Dat klinkt kortweg het mooist. Verder is er een volumeregelaar beschikbaar om de basspeaker harder of zachter te zetten.
Naast een volume- en crossover-regelaar komen we op een subwoofer doorgaans ook een faseknop (phase) tegen. Die heeft maximaal drie standen, namelijk 0, 90 en 180 graden. Staan de frontluidsprekers en subwoofer bijvoorbeeld recht tegenover elkaar, dan is er mogelijk sprake van een tegenfase. Hierbij valt het laag grotendeels weg. Met de faseknop pas je de timing van de audiogolven iets aan, zodat de luidsprekers en subwoofer elkaar niet meer hinderen. Een subwoofer heeft dus behoorlijk wat instelmogelijkheden in huis om een duidelijk hoorbare bas te realiseren. Doe er je voordeel mee!
De voor- en nadelen van een subwoofer
Een subwoofer heeft niet voor iedere luidsprekeropstelling direct meerwaarde. Zo gelden vloerstaanders bijvoorbeeld als full range speakers. Eén, twee of misschien wel drie geïntegreerde woofers zorgen voor een behoorlijke laagweergave, mits de aangesloten versterker of receiver genoeg vermogen levert. Wanneer je al voldoende bas hoort en daarnaast ook nog een subwoofer gaat aansluiten, ontstaat er wellicht een overheersende laag. Een verkeerde audiobalans gaat ten koste van de dynamiek en detaillering. Bedenk bij gebruik van vloerstaanders goed of je daadwerkelijk een subwoofer nodig hebt.
Gebruik je geen vloerstaanders, dan vang je met een subwoofer het gebrek aan laag op. Niet voor niets brengen allerlei audiomerken regelmatig een complete speakerset met subwoofer uit, zodat je geen losse basspeaker hoeft aan te schaffen. Stel je liever zelf een home-cinemaset samen? Als je het basniveau graag wilt ‘overdrijven’, kun je met een los verkrijgbare subwoofer uit de voeten. Het geluid van films en games krijgt hierdoor een extra lading. Producenten van films en series gebruiken veelal een apart audiokanaal voor de overdracht van lage tonen. Bij een 5.1- of 7.1-audiospoor geeft de één tenslotte het subwooferkanaal weer. Wanneer je bij zo’n meerkanaals audiospoor geen afzonderlijke basspeaker gebruikt, blijven bepaalde geluiddetails achterwege.
Veel luisteraars associëren een subwoofer met een soundbar of home-cinemasysteem. Ten onrechte, want ook voor stereo-installaties met twee boekenplankspeakers biedt een subwoofer meerwaarde. Hiermee verbreed je namelijk het frequentiebereik, waardoor de nummers meer diepgang krijgen. Combineer wel altijd luidsprekers en een subwoofer uit dezelfde speakerserie. Die zijn vanuit de fabriek beter op elkaar afgestemd. Bovendien hebben ze een overeenkomstig design.
Het gebruik van een subwoofer-versterker kent helaas ook enkele nadelen. Doordat het apparaat op de vloer staat, ontstaan er relatief gemakkelijk ongewenste trillingen. Verder is de behuizing van een subwoofer nogal fors. Zeker in een volle woonkamer kun je die wellicht niet zomaar kwijt. Sommige fabrikanten lossen dit euvel op door slanke modellen te produceren. De rechthoekige behuizing past dan bijvoorbeeld onder de bank of tafel. Tot slot is een goede subwoofer relatief duur, zeker in verhouding met overige luidsprekers binnen een speakerserie.