LCD, OLED, QLED: Welke soorten tv's zijn er?
Inhoudsopgave
Wie zich verdiept in de wondere wereld van televisies heeft keuze uit verschillende schermtechnieken. Jarenlang domineerden LCD-televisies de tv-markt, maar luxe beeldbuizen met OLED- en QLED-technologie winnen steeds meer terrein. De gekozen schermtechniek heeft grote gevolgen voor de beeldkwaliteit.
Hoewel moderne televisies met ondersteuning voor Full HD en Ultra HD (4K) allemaal beschikken over voldoende scherpte, zijn er wel verschillen in onder meer contrast, helderheid en kleurechtheid. Kortom, genoeg reden om dieper in te zoomen op de voor- en nadelen van de diverse schermtechnieken.
Wat is LCD?
De afkorting LCD staat voor Liquid Crystal Display, wat letterlijk vertaald ‘vloeibaar kristal scherm’ betekent. Naast het merendeel van de momenteel verkrijgbare televisies bestaan ook schermen van tablets, smartphones en computermonitoren overwegend uit LCD. De reden is dat deze schermtechniek relatief goedkoop is om te produceren en tegelijkertijd garant staat voor goede prestaties.
Een LCD-televisie beschikt doorgaans over een IPS- (In Plane Switching) of VA-paneel (Vertical Alignment). Kortgezegd biedt een IPS-paneel bredere kijkhoeken en mooiere kleuren, terwijl een VA-paneel diepere zwartwaarden levert.
Televisiefabrikanten spreken bij LCD-televisies vooral van LED. Hierbij verlichten meerdere witte LED-achtergrondlampen (LED-backlightunit) het LCD-scherm. In iedere pixel passeert het licht achtereenvolgens een polarisatiefilter, een kleurfilter en wederom een polarisatiefilter, waarna de juiste pixelkleur op de televisie is te zien. In tegenstelling tot de hierna besproken schermtechniek OLED produceren de pixels van een LCD tv dus van zichzelf geen licht.
Een groot voordeel van een LCD-televisie met LED-achtergrondlamp is dat deze toestellen relatief weinig energie verbruiken. Dat is een groot verschil met de voorheen gebruikte CCFL-achtergrondverlichting van televisies.
LED-lampen hebben bovendien een zeer lange levensduur, waardoor het een milieuvriendelijke keuze is. Bij Edge LED-achtergrondverlichting zijn de lampen in de rand van het scherm verwerkt. Fabrikanten kunnen hierdoor uiterst dunne televisieschermen ontwikkelen.
Wat is OLED?
OLED staat voor Organic Light Emitting Diode en is vergeleken met LCD een volstrekt andere schermtechniek. Een OLED-tv werkt namelijk niet met achtergrondverlichting. In plaats daarvan is iedere pixel zelf een afzonderlijke lichtbron (diode) die dankzij een kleurfilter en aanpasbare lichtintensiteit in iedere kleur kan veranderen. Vanwege het gebrek aan achtergrondverlichting zijn OLED-schermen over het algemeen zeer dun, vaak slechts enkele millimeters. Daarnaast verbruikt OLED ook nog eens minder energie dan LCD.
Een groot voordeel van OLED is dat de televisie pixels pikzwart weergeeft. Hiervoor schakelt het toestel een pixel namelijk volledig uit. Bij een LED-televisie brandt er altijd achtergrondverlichting, waardoor zwart nooit écht helemaal zwart is. Het is namelijk eerder donkergrijs, omdat iedere pixel toch een beetje licht ontvangt.
Naast een uitstekende contrastwaarde bieden de afzonderlijk aangestuurde pixels van een OLED-tv nog een groot voordeel. Ze geven details zeer nauwkeurig weer, waarbij lichte objecten op een donkere achtergrond geen enkel probleem vormen. Bij LCD-televisies zie je dan vaak langs de randen van het object een zachte waas.
Hoewel het risico klein is, kunnen OLED-televisies in tegenstelling tot LCD helaas wel inbranden. Dat gebeurt doorgaans alleen wanneer iemand dagenlang de televisie op een vaste zender zet, waarbij er continu een logo in beeld te zien is. Verder heeft de lange levensduur van LCD zich al ruimschoots bewezen, waarbij dat bij OLED nog maar de vraag is. Zo kregen de eerste modellen relatief snel last van een verstoorde kleurbalans.
Volgens fabrikanten is dit euvel inmiddels opgelost, maar toch weten we nog niet precies hoe lang een smart-tv met deze recente schermtechnologie meegaat. Positief is dat LG in ieder geval een levensduur van zo’n honderdduizend uur belooft, al kunnen de pixelprestaties helaas al eerder achteruitgaan.
Het eerste merk dat met volle overtuiging in de markt van OLED-televisies stapte, was LG. Sinds 2014 is er een LG OLED-lijn voor consumenten. De televisies van deze Koreaanse fabrikant vielen hierdoor lange tijd op in de gelikte show-opstellingen van elektronicawinkels. Tegenwoordig ontwikkelen ook andere merken volop televisies met deze fraaie schermtechniek. Sony, Panasonic en Loewe hebben inmiddels meerdere producten gelanceerd, terwijl ook ons eigen Philips OLED-televisies produceert.
Hoewel de prijzen van OLED-tv’s zakken, is deze schermtechniek wel duurder dan LCD. Begrijpelijk, want een Ultra HD-televisie met OLED-techniek bestaat in zekere zin uit ruim acht miljoen (3840 × 2160 Pixels) afzonderlijke lampjes. Vanwege budgettaire redenen zijn OLED-televisies dan ook niet in megagrote formaten te koop. Met name in de formaten 55 en 65 inch is er voldoende keuze, al zijn er ook al enkele OLED-tv’s in 77inch-formaat verkrijgbaar. Je praat dan toch al over een schermdiagonaal van bijna twee meter!
Wat is QLED?
Onder de noemer QLED ontwikkelde Samsung zijn eigen ‘schermtechniek’. Feitelijk is dat overigens onjuist, want een zogeheten QLED tv gebruikt een LED-scherm met daarachter LED-verlichting. Wat is dan het verschil met een reguliere LCD-tv? Een QLED Samsung-televisie heeft voor de blauwe achtergrondverlichting een speciale folielaag met quantom dots.
Deze quantom dots bestaan uit uiterst kleine kristallen die kleuren levensecht kunnen weergeven. Ze veranderen bij ontvangst van blauw licht in een andere kleur. Dankzij deze techniek zijn QLED-televisies in staat om realistische beelden te tonen die schrikbarend dicht bij de werkelijkheid liggen.
Vergeleken met normale LCD-televisies zijn de zwartwaarden beter, terwijl de schermen ook meer details laten zien. Vanwege de aanwezige achtergrondverlichting verliezen de contrastwaarden van QLED het wel nog steeds van OLED-schermen.
Daarentegen presteren QLED-televisies weer beter op de helderheid en het kleurbereik, zodat een opkomende zon bijvoorbeeld zeer fel wordt weergegeven. Net als OLED beschikt QLED bovendien over wijde kijkhoeken. In plaats van een totaal nieuwe schermtechniek kun je QLED het beste zien als een verbeterde versie van LCD LED-televisies.
Wil je haarscherp beeld dat de kleinste details nauwkeurig weergeeft? Er zijn al 8K QLED-televisies van Samsung met een torenhoge resolutie van 7680 × 4320 pixels verkrijgbaar. Kortom, viermaal zoveel beeldpunten als Ultra HD (4K) en zestienmaal zoveel als Full HD! Houd wel rekening met een stevig prijskaartje.
Bovendien is er, behalve wat video’s op YouTube, amper videomateriaal in 8K beschikbaar en waarschijnlijk laat dat ook nog enige tijd op zich wachten. Een goede Ultra HD-televisie met een groot beelddiagonaal voldoet voor filmliefhebbers dus vooralsnog prima. Wel kunnen 8K-televisies beelden met een lagere resolutie opschalen naar een scherper beeld. Belangrijk om te weten: alleen op een zeer kleine kijkafstand is het verschil hiervan waarneembaar.
LCD, OLED of QLED scherm?
Wie een prijsvriendelijke televisie zoekt, is het beste af met een betaalbaar LCD-scherm. Voor enkele honderden euro’s vind je al een fors exemplaar en bovendien is het aanbod beeldbuizen met LED-achtergrondverlichting zeer ruim. Of je nou een gigantische televisie of een bescheiden slaapkamermodel wenst, keuze is er genoeg. Wel is er tussen LCD-televisies onderling veel verschil in kwaliteit. Fabrikanten gebruiken namelijk verschillende technieken LED-achtergrondverlichting en dat heeft gevolgen voor diverse beeldeigenschappen, zoals de waarden voor het contrast en de helderheid.
Ben je bereid om te investeren in een luxe televisie voor de woonkamer, dan ligt een model met OLED of QLED als schermtechniek voor de hand. De beeldkwaliteit is hiervan een stuk hoger en ligt dichter bij de werkelijkheid. Dit betreffen hoofdzakelijk televisies met een beelddiagonaal van 49 inch of meer. Verder beginnen de prijzen bij zo’n 1000 euro voor een Samsung QLED-televisie en 1500 euro voor een OLED-tv.
Een keuze maken tussen OLED en QLED is lastig, want dat is grotendeels een kwestie van persoonlijke voorkeur. Bij OLED maken de diepe zwarttinten indruk, terwijl QLED weer beter presteert in helderheid en kleurbereik. Bij OLED is de kans bovendien groter dat de beeldprestaties met de jaren afnemen, omdat de individuele beeldpixels naarmate het gebruik minder fel oplichten.